Sağlık

Spor :

Beslenme :

Psikoloji :

Cinsel Sağlık :

Kadın Sağlığı :

Çocuk Sağlığı :

***

Sağlık nedir?

Sağlık; sadece bireyin vücudunda hastalık ve sakatlığın olmayışını değil, kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olmasını ifade etmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından kabul edilen “bedensel, zihinsel ve toplumsal olarak tam bir iyilik hali” tanımına rağmen sağlık, belirsiz bir kavram olmaya devam etmektedir. Bu belirsizlik büyük ölçüde kavramın tanım anlamının alabildiğine geniş olmasından ve tanımın içerdiği alt-tanım gruplarıyla ilgili bir fikir birliği sağlanamamasından kaynaklanmaktadır. Bir yandan insanın yaşam koşulları; hijyen, beslenme, ekonomik refah, eğitim ve hatta içinde bulunulan yönelim biçimi insan sağ­lığım doğrudan etkilerken, bir yandan da insanın kendini sağlıklı, ya da sağlıksız ola­rak algılamasına yol açan sübjektif değer­lendirmeler sağlık tanımında önem taşı­maktadır. Tutarlı bir sağlık tanımı için mut­laka belirlenmesi gereken ‘hastalık nedir?’

‘Normallik nedir?’ sorularının cevapları net bîr biçimde bîr türlü verilememektedir. Modern tıp, hastalıklara yol açan etkenleri tam olarak saptayamadığı gibi, saptayabildiği çok sayıda etkenin karşılıklı ilişkilerini de bilememektedir. Zihin ve bedenin, zihin sağlığı ve beden sağlığının ayrı ayrı ele alınmaları sağlık tanımında yeni karışıklıklara düşülmesine neden olmaktadır. Dahası, sağlık teknolojisindeki gelişmeler, sağ­lık hizmetlerinin çeşitlenmesi ve bu hiz­metlerde çok sayıda işgücünün istihdamı, ülkeler arasındaki ekonomik düzey farkla­rıyla birleşince sağlık sorunlarının farklı­laşması sonucunu doğurmaktadır. Geri kal­mış olarak nitelenen ülkelerde hijyen ve yeterli beslenme koşullarının olumsuzlu­ğundan kaynaklanan hastalıklar, denetle­nemeyen doğumlar, eğitimsizlik en önemli sağlık sorunları iken, bunlar gelişmiş sana­yi toplumlarında yerlerini zihinsel rahatsızlıklara, trafik ve iş kazalarına, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılıklarına, cinsel yoldan bulaşan hastalıklara bırakmaktadır.

Fakat birçok tanımı belirsiz kavram gibi sağlık kavramı da, toplumun ve insan hayatının temel dinamiklerinden olmaya devam etmektedir. Hemen her insanın kendine göre bir sağlık anlayışı, her yönetim biçiminin bir sağlık politikası vardır. Günümüzün modern toplumlarında bireylerin ve yönetimlerin sağlığa bakışını modern tıbbın bilimsel önkabulleri ve çalışmalarından ürettiği sonuçlar belirler.

Dünya Sağlık Örgütü’nün 1958’de yaptığı sağlık tanımı, özellikle koruyucu hekimlik alanında tartışmasız kabul görmektedir: “Sağlık, yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, zihinsel ve toplumsal olarak tam bir iyilik halidir.” Sağlığı, olumlu ölçütlerden yola çıkarak belirlemeye çalışan bu tanım, gerçeğe değil, ideale yöneliktir. Bu tanıma göre günümüz dünyasında yaşayan hiç kimsenin sağlıklı ol­madığım söylemek mümkündür. Kaldı ki, bu tanım, modern tıbbın bilimsel önkabulleriyle de tam bir karşıtlık halindedir. Çün­kü modern tıp araştırma ve uygulamaların­da J. Bentham’ın 1789’da yaptığı, “sağlık, hastalığın olmaması halidir” tanımına uy­gun bir çalışma izlemektedir. Modern tıbba göre hastalık, bireyin nesnel (objektif) iş­levlerinde bir bozukluk olması ve öznel (sübjektif) bir rahatsızlık, yeteneksizlik hali hissetmesidir. Her hastalığın, bazıları teknolojik yetersizlikler yüzünden saptanmasa bile, ölçülebilir işaretleri vardır. Beden, zihnin taşıyıcısı değil üreticisidüt Zihinsel rahatsızlıklar son tahlilde bedendeki (beyindeki) bir bozukluğun sonucu olup onlarda ölçülerek, som ulaştırılabilirler, insanın bedensel ve zihinsel gelişiminde kal ıh m birincil, kültür ve çevre ise ikincil rol oynarlar. Normal olanı tesbit etmenin tek yolu İstatistiksel araştırmalardır. Normal, çoğunluk tarafından paylaşılan durumdur. Normallik ve sağlıklılık her zaman aynı anlam­lara gelmezler. Örneğin, üstün zekâlılık ve­ya fazla güçlü olma, normal olmayan du­rumlar oldukları halde, zihin ve beden sağ­lığına olumlu katkıda bulunurlar. Ya da ter­sine birçok insanda rastlanması nedeniyle diş çürükleri normal, fakat sağlıksızlık işa­retidirler. Toplumun normlarıyla aynı özel­likleri taşıma şartı bulunmamakla birlikte, toplumun normlarına uyum gösterme zihin sağlığında vazgeçilemez niteliktedir. Üs­tün zekâlılık çoğunluğun taşımadığı bir özelliktir, ama zihinsel olarak sağlıklı olabilmek için üstün zekâlılar çoğunluğa uymak zorundadırlar. Zihin sağlığmdaki topluma uyumun beden sağlığmdaki karşılığı çevre şartlarına uyumdur.

Yukarıdaki bilimsel önkabullerden hareket eden modem tıp, insanı çeşitli organ-sistemlerine (sinir sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi gibi) ayırarak inceler; ulaşabildiği en küçük birime (örneğin hücre içi yapılara) giderek organ sistemlerinin yapılarını ve işleyişlerini anlamaya çalışır; yapı ve işlev bozukluklarını saptar; bu bozuklukların nedenlerini araştırır. Araştırmalarının sonuçlarına göre hastalıkları ka­baca, doğuştan-kalıtımsal hastalıklar, bes­lenme bozuklukları, bulaşıcı hastalıklar, neoplazmlar (urlar, kanserler), bedenin yıp­ranmasına (dejeneratif) ve bağışıklık meka­nizmasındaki yetersizliklere (immün defi-sit) bağlı hastalıklar, kaza ve örselenmelerin yol açtığı durumlar, iatrojenik hastalık­lar (tıbbi yanlış uygulamaların neden oldu­ğu hastalıklar) ve nedeni bilinmeyen (idio-patik) hastalıklar olmak üzere kategorilere ayırır. Belirlediği bu hastalıkları iyileştirmek için değişik tedavi biçimleri (ilaç, cerrahi vb.) uygular. Tedavisi mümkün olmayan kalıcı özürlere yol açan hastalıklara maruz kalmış bireylerin iş ve gündelik hayatlarını en az yardanla sürdürebilmelerini sağlamak için (rehabilitasyon) uğraşır. Özellikle değiştirilebilir yaşam koşullarında ve bilgi eksikliğinden kaynaklanan hastalıkların ortaya çıkmaması için koruyucu önlemler alır.

Fakat modern tıbbın çalışma ve uygulamaları her zaman böyle kesin ve düz bir çizgi izlemez. Bütür. bu işlemler için dev bir teknolojiye, yeni kurumlaşmalara, çek sayıda insan gücüne ihtiyaç vardır. Her ülkenin ekonomik gelişmişlik düzeyi bu ihtiyaçları karşılayamadığı gibi, çoğu zaman uygulanan genel ekonomik politikalarla, sağlık hizmetlerinin gerektirdiği politikalar arasında uzlaşmazlıklar ortaya çıkar. Mo­dern dünya ülkeleri arasında gelişmişlik dü­zeylerine göre yapılan aynm, genellikle sağlık alanına da aynı biçimde yansır. Ge­lişmiş ülkeler, sağlık hizmetlerini iyi örgüt­lemiş; gelişmemiş ülkeler sağlık hizmetle­rini iyi örgütleyememiş ülkeler olarak kar­şımıza çıkar. Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar aracılığıyla, geliş­memiş ülkeleri gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarmak için çalışmalar yapılır. Modern tıbbın elde ettiği basanlardan gelişmemiş ülkelerin de azami ölçüde yararlanabilmesi amaçlanır.

Modern tıbbın sağlık alanında elde ettiği başarılar,

a) Aşılar ve antibiyotikler aracılığıyla ve koruyucu hekimlik alanındaki uygulamalarla salgın bulaşıcı hastalıkların insanlara verdiği zarann önemli miktarlarda azaltılması,

b) Tıp teknolojisinin sağladığı yeni teşhis ve tedavi teknikleriyle hastalıklarla başetmede yeni yollar bulunması,

c) Genetik danışmanlık aracılığıyla bazı kalıtsal hastalıkların, bebeğin anne karnındaki durumunu tesbit edebilen aygıtlar aracılığıyla gelişmiş bozukluklarının önceden belirlenebilmesi ve ortaya çıkışlarının engellenmesi,

d) Bütün bunların sonucu olarak bebek Ölüm hızlarında azalma sağlanırken ortalama yaşam süresinin artırılması şeklinde sıralanabilir. Fakat bütün bu başarıların bedelleri oldukça tartışmalıdır. Modem tıp, geleneksel tıbbın tersine konu olarak hastalığı değil, hasta bedeni; amaç olarak sağlığı değil, normalliği ele alması; iktidarla bağlantılı yeni kurumlaşmalar oluşturması; başanlannın gerçek başarılar olmadığı; insanlara mutluluk sağlamadığı noktalarında çeşitli yazarlar tarafından eleştirilmektedir. Gelişmiş ülkelerde her yeni tıbbî başanyı yeni amansız hastalıkların, artan psikolojik rahatsızlıklann izlemesi bu eleştirileri doğrular niteliktedir.

Sağlık kavramının böylesine belirsiz olduğu şartlarda “sağlık yönünden gençlik yaş grubunda ölüm nedenlerinin en önemli bölümünü trafik kazaları ve intiharların oluşturduğu gelişmiş ülkeler mi, yoksa fazla nüfusları, hızlı bebek ölümleri ile bulaşıcı hastalıkların pençesindeki gelişmemiş ülkeler mi daha iyi durumdadır?” sorusu daha uzun süre net biçimde cevaplanamayacaktır.

Dünya sağlık örgütüne göre sağlığın 3 temel ölçütü nedir?

1- Bedensel iyilik: Vücüdu oluşturan doku ve organlarda eksiklik, işlev bozukluğu, mikrop taşıma gibi durumların olmaması hali.

2- Ruhsal iyilik: Yaşına uygun olarak düşünebilen, düşündüklerini anlaşılır şekilde ifade edebilen, başkalarını anlayabilen, yerinde ağlamasını ve gülmesini bilen, güçlüklerle mücadele edebilen, koşullara uygun hareket edebilen, başarılarda mutlu olup başarısızlıkları kabullenebilen, kendisiyle barışık olma hali.

3- Sosyal iyilik: Nerede, nasıl davranacağını ve sorumluluklarını bilen, insanlarla iyi ilişkiler içinde olup büyüğünü, küçüğünü severek hoşgörülü davranan, çevresiyle barışık olma halidir.

Sağlık hizmetleri nedir?
Sağlık hizmetleri, fert ve toplumun sağlıklı, uzun ömürlü olmasını ve verimli çalışmasını sağlar.
Bu amaçla sağlık hizmetleri yürütülür. Sağlık hizmetleri şunlardır:

1- Koruyucu sağlık hizmetleri
2- Tedavi edici sağlık hizmetleri
3- Esenlendirici sağlık hizmetleri (rehabilite edici)dir.

1. Sağlığın Tanımı:

Dünya Sağlık Örgütü anayasasında sağlık şöyle tanımlanmıştır: “Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir.” Bu tanımda bedence ve ruhça iyilik hali sağlığın bilinen yönüdür. “Sosyal yönden tam iyilik hali” yeni ve açıklanması gereken bir kavramdır. Bu kavramı açıklayabilmek için sağlığın sadece kişisel bir olgu olmadığını, toplumsal yönünün de bulunduğunu belirtmek gerekir. Kişinin sosyal yönden tam iyilik halinde olmasının ön koşulu sosyal yaşantısının sağlıklı olmasıdır. Çalışma ve yaşam güvenliğinin sağlanamadığı, iş bulma olasılığının bulunmadığı, gelir dağılım dengesizliğinin yarattığı huzursuzluğun giderilemediği toplumlarda kişinin tam iyilik halinde olması olanaksızdır.

Bu konuda açıklanması gereken bir diğer nokta, hastalık tanımıdır. Hastalık sözcüğünün anlamı hekim ve hekim olmayanlar için birbirinden farklıdır. Hekimler hastalığı şöyle tanımlar: “Doku ve hücrelerde normal dışı yapısal ve işlevsel (fonksiyonel) değişikliklerin doğurduğu haldir.” Hekim olmayanlar için sözcüğün anlamı kişinin kültürüne bağımlıdır. Kişinin sağlık kültür düzeyi yükseldikçe tanım hekimin tanımına yaklaşır. Genellikle kişi hastalık belirtileri çalışmasını önleyecek düzeye çıkarsa kendini hasta sayar. Sosyal bilimciler bunu şöyle belirtir. “Kişi kendisinden beklenen sosyal rolü yapamadığı zaman hasta sayılır.” Örneğin; bir kişi öksürüyorsa, hekime göre o kişi hastadır. Öksürme kişinin çalışmasını önlemiyorsa, kişi kendisini hasta saymaz. Boynunda sert, çevresine yapışık ve ağrısız bir beze olan kişi kendisinin bir sağlık sorunu olduğunu düşünmeyebilir. Buna karşın bu kişi akciğer kanserine yakalanmış ve bir kaç ay içinde ölecek bir hasta olabilir.

2. İnsan Hakkı Olarak Sağlık :

İnsanlık tarihinde yüzyıllar boyu hastaların hekim hizmetinden yararlanabilmesi için hekim hizmetini satın alabilecek güçte olmaları doğal sayılırdı. Bu gücü olmayanın kaderine razı olması da yadırganmazdı. Bu duruma ilk tepki 19.yüzyıl ortalarında Almanya’da işçilerden geldi. Bu tepki sonucu “Sağlık Sigortası” sistemi doğdu. Almanya’yı diğer sanayi ülkeleri kovaladı. Onlar da sağlık sigorta sistemini kabul etti. Bunun yanında bir kısım ilerici hekim ve düşünürler de herkesin sağlık hizmetinden yararlanması olanağının sağlanmasını ve bunun bir devlet görevi olduğunu savunmaya başladılar. Bu düşün akımı 1948 Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi ile amacına erişti. Bu bildirgede “Yaş, cins, ırk, din, siyasal inanç ve sosyo-ekonomik güç ayrıcalığı olmaksızın herkesin mümkün olan en yüksek düzeyde sağlık hizmetine kavuşması doğal hakkıdır” yargısı yer almıştır. Bu bildirgeye Türkiye dahil her ülke katılmış olmasına karşın, hükümetlerin bir çoğu halklarına bu hakkı sağlayamamışlardır.

Bu düşün akımı sigortacılığı da etkilemiştir. Sigorta kurumları gittikçe önemini yitirmiş ve sağlık hizmetleri büyük ölçüde genel bütçeden finanse edilen bir hizmet haline dönüşmüştür. Az gelişmiş ülkelere gelince, bu ülkelerde sağlık hizmetinin bir devlet hizmeti olması kaçınılmazdır. Liberal düzenin eğitim ve sağlık gibi alanlarda sorunları çözeceğini, her çocuğa eğitimde fırsat eşitliği sağlayacağını, herkese eşit sağlık hizmeti götürülebileceğini düşünmek bile olanaksızdır.

3. Sağlık Hizmetleri Nedir?

Pek çok kimse sağlık hizmeti deyince sadece hasta tedavi hizmetini anlar. Sağlık hizmetleri, önem sırasına göre, koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici hizmetlerdir. Koruyucu hekimlik hizmetleri hastalıklardan koruma yanında erken tanı ve tedavi (ikincil koruma) ve hastalığın nüküs ve komplikasyonlarından korumayı (üçüncül koruma) da kapsar.

Birincil koruma, çevremizde sağlığımızı olumsuz olarak etkileyen biyolojik, fizik ve sosyal etkenleri kaldırma, aşılama, dengeli beslenme, kadınlarda aşırı doğurganlığı önleme ve kişilere sağlıklarını nasıl koruyacaklarını öğretmektir. İkincil koruma, erken tanı ve tedavi, hastalık belirtileri ortaya çıkmadan veya önemsemeyecek kadar hafif iken laboratuvar ve röntgen muayeneleriyle hastalığa tanı koymak demektir. Bu, işçi, çocuk ve gebe kadınlar gibi sağlığı sürekli tehlike altında olanlar için çok önemlidir. Hastalığın erken tanı ve tedavisi, kişilere yararlı olması yanında tedavi maliyetini azalttığı için finansman yönünden de -örneğin sigorta kurumları açısından- çok önemlidir. Erken tanı ve tedavi hizmetinin başarıyla yürütülmesi için, sağlığı tehlike de olanların periyodik muayenelerinin aksatılmadan ve dikkatle yapılması zorunludur.

Rehabilitasyon (kaybedilen işgücünü kazandırma) hizmetleri işçiler yönünden çok önemlidir. Bu hizmet tıbbi ve sosyal rehabilitasyon olarak ikiye ayrılır. İşçilerin ve sendikaların sosyal rehabilitasyon üzerinde önemle durmaları gerekir. Sosyal rehabilitasyon, hastalık ve sakatlık nedeniyle yapmakta olduğu işi yapamayacak hale gelen bir kişiye, bir işçiye, yapabileceği bir iş bulma ve onu bu iş için eğitmektir. Bu konu ülkemizde ihmal edilen bir konudur. Periyodik muayenelerde işçinin sağlık sakıncası çıkması, işinden atılmasına neden olabilmektedir. Bu konuyla sendikalar ve iş yeri hekimleri işbirliği yapmalı ve uygulamaların bilimin gösterdiği yolda yapılması için uğraş vermelidirler.

Tedavi hizmetlerine gelince; burada belirtilmesi gereken husus örgütlenmeyle ilgilidir. Tedavi hizmetleri üç basamaklı bir örgüt tarafından yürütülür. Bunlardan ilki Birinci Basamak (ayakta ve evde tedavi) hizmetidir. Bu basamakta hekimler, kişilerin yerleşme yerlerine kolayca erişebilecekleri şekilde yayılmış olmalıdır. Gelişmiş ülke istatistikleri hastaların yüzde 95 inin bu basamakta tedavi edildiğini göstermektedir. Bu basamaktaki hekim, hastanede muayene ve tedavi edilmesi gereken hastaları seçerek ikinci basamağa (hastaneler) gönderir. Bu uygulama hastanelerde hasta yığılmasını önleyerek hastane hizmet standardını yükseltir. Üçüncü basamak kalp cerrahisi, beyin cerrahisi v.b. gibi yüksek teknolojinin gerektiği uygulamaların yapıldığı kurumlardır. Ülkemizde olmayan veya işletilemeyen, -işçiler ve aileleri dahil herkesin daha iyi tedavi olanağına kavuşması için işletilmesi gereken- sistem her üç tedavi basamağının tam olarak kurulması ve işbirliği içinde sağlık hizmetini yürütmesidir.

Sağlık hizmetleri konusunda belirtilmesi gereken bir nokta da koruyucu hekimliğin önemidir. Hekimliğin amacı insana sağlıklı ve uzun bir yaşam sağlamaktır. Sadece hastaları tedavi değildir. Bu nedenle sağlık hizmetlerinde koruyucu hekimlik öncelik alır. Aynı zamanda koruyucu hekimlik tedavi hizmetlerine kıyasla, hem daha etkin, hem daha insancıl, hem de daha ucuzdur. Örnek olarak işçileri kanser yapan etkenlerden korumayı gösterebiliriz. Bu örnekler tekrarlanması gerekmeyecek kadar çoktur. İnsanları hastalıktan koruma yerine hastaları tedavi, dibi delik bir sandalı batmaktan korumak için önce deliği kapama yerine sadece suyu boşaltmaya benzer.

Koruyucu hekimliğin bütün üstünlük ve önceliğine karşın bu hizmete gereken önem verilmez. Çünkü insan hasta olmadan sağlığın değerini bilmez. Sadece hasta olunca ve hastalığı süresince sağlığını kazanmak için çaba ve para harcar. Bu nedenle kişilerin sağlığını korumak ve onları bu yolda eğitmek hükümetlerin ve belirli grupların esenliğini sağlama görevi yüklenen kuruluşların -örneğin, işçiler için sendikalarının- görevidir.

Kişilerden istek gelmese hatta kişiler buna karşı gelseler bile, Hükümet ve Sendikaların koruyucu hizmetleri kişilere benimsetme ve yaymaları gerekir. Çünkü kişinin ve işçinin çıkarı bunu gerektirir.

4. Aile Açısından Sağlık:

Hastalık hiçbir zaman sadece hastalanan kişinin sorunu değildir. Bir kişinin hastalığı daima ve en azından tüm aileyi etkiler. Örneğin bir işçi ailesinde bir çocuğun hastalanması herkesi etkiler. Önce anne işçi ise işe gidemez ve işini kaybedebilir. Gece ve gündüz hasta çocuğuna bakma zorunluğu annenin de sağlığını sarsar. Baba işçi gece uyuyamaz ise işe yorgun gider. Hepimiz biliriz ki yorgunluk iş kazası olasılığını arttırır. Kişilerin sağlığı yaşadıkları yerdeki kişilerin hastalıklarına ve koşullarına da bağlıdır. Bu nedenle işçi ve ailelerinin sağlığını tüm ülkenin sağlığından ayrı ele almak doğru olamaz.

5. Aile Planlaması ve Aile Refahı:

İşçi ailelerinin refahı ve kadın işçilerin veya işçi eşlerinin sağlığı bakımından çok önemli olan etkenlerden biri de ailedeki çocuk sayısıdır. Ücret ile çalışanların refah düzeyinin yükselmesinde, ücretlerin arttırılması yanında, ailelerde çocuk sayısının sınırlanmasının da etkisi vardır. Ailenin büyüklüğü refahı etkiler.

Aile planlamasının kadın sağlığı üzerinde olumlu etkisi, kadın işçilerin iş bulma ve işe devamı gibi etkileri bir yana, sadece aile refahı üzerine olan etkisi, sendikaların bu işe önem vermeleri için yeter nedendir. Yirminci yüzyıl başlarında batının sanayileşmiş ülkelerinde sendikalar bu yolda büyük çabalar harcamışlardır.

6.İşçi Ailelerinin Sağlık Sorunları ve Çözüm Yoları:

a-Sosyal Sigortalar Kurumu istatistikleri incelendiği zaman, işçi aileleri (Eş, çocuk ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler) hastalandıklarında sağlık hizmetinden yeteri kadar yararlanamadıkları görülür. Bunun en önemli nedeni işçinin eviyle dispanserler arasındaki uzaklıktır. Dünyanın her yerinde yapılan araştırmalar hastaların sağlık hizmetinden yararlanması için ilk başvurulacak sağlık tesisini kişinin evine yakın yerde yapmak gerektiğini göstermiştir. Batı ülkelerinde işçinin başvuracağı hekim yaşadığı mahallededir. Sağlık yöneticilerinin ilk basamak bakım dedikleri bu tesislere örnek, Sağlık Bakanlığı’nda Sağlık Ocakları ve Sosyal Sigortalar Kurumunda dispanserlerdir. Ülkemizin insan gücü kaynakları yerleşim yerlerinde hem işçiler hem sigortasızlar için örgüt kurmaya yetmez ve aslında gereksizdir. Bu nedenle bu örgütü kurmak için Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumu işbirliği yapmalıdır.

b- İkinci sorun hastanelerdeki yığılma ve bunun sonucu bakım standardının düşmesidir. Bunu önlemenin yolu da iyi hizmet veren ilk basamak bakımının kurulmasıdır.

c- Koruyucu hekimlik hizmetlerine, gelince Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun, kuruma yüklediği Koruyucu Hekimlik Hizmetlerinin (124 üncü madde) kurumca benimsenmesi gerekir. Özellikle SSK’nın sağlık tesisleri kadın işçilere ve işçi eşlerine aile planlaması hizmetleri sağlamalı ve sendikalar aile planlaması ve sağlık eğitimine önem vermelidir. SSK, işyerlerindeki sağlık hizmetlerinde işçi sağlığı ve güvenliği örgütüyle işbirliği yapmalı ve bu hizmetleri desteklemelidir. İş yerleri hekimleri de işverenin değil hükümet veya sendikanın görevlisi olmalıdır.